Tầm quan trọng của dự báo khí tượng

Frédéric Beigbeder

Lire, tháng 6, 2009

Tháng trước ở Cannes, tôi đã làm quen với một nàng lên hình mục bản tin khí tượng hàng tối trên Canal+. Nàng mang tên một nhân vật nữ trong tiểu thuyết thế kỷ XIX: “Pauline Lefèvre”. Một nhan đề có vẻ kiểu Fromentin hoặc Stendhal. Với Dumas thì Pauline là một cô nhợt nhạt, buồn thảm, đầy đau khổ… George Sand lại viết một câu chuyện cùng tên vào năm 1840, và đó cũng là tên riêng của nhân vật nữ trong Le Hussard sur le toit (Chàng kỵ binh trên mái nhà).  Nhưng tới đầu thế kỷ XXI, Pauline không còn tóc nâu, mà là một nàng tóc vàng khỏe mạnh, tươi cười và sexy. Một tối, một thằng cha ngu muội đi trêu chọc cái nghề của nàng, nàng bèn khó chịu: “Ơ này! Công việc tôi làm rất chi là quan trọng nhé, đấy là giờ phút nghiêm túc nhất trong ngày, còn cái gì quan trong hơn là thời tiết nữa chứ?” Những người phụ nữ mắt xanh luôn luôn có lý. Đúng khi ấy tôi đang đọc L’Art de la fiction của David Lodge (trong Rivages poche). Nhà văn Anh hy sinh nguyên một chương cho “Thời tiết”. Thật lạ là mãi đến thế kỷ XVIII, khí tượng gần như không xuất hiện mấy trong tiểu thuyết; chỉ đến chủ nghĩa lãng mạn thì những tiểu thuyết gia lãng mạn mới ngửng mặt lên và tả nào là bầu trời, những đám mây, cơn mưa, hay mặt trời mở lối xuyên qua những tán lá, sương mù lan trên cỏ một sớm tinh mơ… Bác này trích dẫn Emma của Jane Austen (1816): “Đêm hôm ấy ở Hartfield thật dài và u sầu. Thời tiết càng làm nỗi buồn dâng lên hơn nữa. Một cơn mưa lạnh nổi lên như bão táp, không còn tháng bảy trên những rặng cây bụi cỏ, trong con gió giằng xé, và chỉ còn thấy những cảnh tượng dữ dội này rõ ràng cứ lê thê mãi ra trong ngày thật dài.” Những mô tả mang tính thông báo khí tượng cho ta cảm giác nặng nề; tôi thường xuyên bỏ qua những đoạn ấy. Tôi thấy đó là một phương pháp độn văn đặc biệt dễ đối với những tác giả chẳng có gì để mà nói. Đấy là lỗi của Jane Austen làm cho trời bắt đầu mưa khi một nhân vật buồn, và mặt trời rực rỡ khi một chị ngốc bỗng dưng yêu. Tầm phào! Nhảm nhí! Tuy nhiên Pauline Lefèvre có lý khi bào chữa cho công việc của nàng. Thời tiết đóng một vai trò thiết yếu trong cuộc sống của chúng ta. Đó là chủ đề chính trong những cuộc trò chuyện của loài người, lại cũng là vấn đề lớn của thời đại chúng ta, bởi chúng ta sẽ sớm chết vì những tai biến thiên nhiên ấy. Khí tượng là chủ nghĩa Nazi ngày nay, là con quái vật chúng ta cần phải chống trả. Hôm nay, khi chúng ta nói đến thời tiết, không chỉ bởi vì nó quy định niềm vui sống hay là nỗi u sầu của ta, đó còn là vì Chúa muốn giết ta, chúng ta, những người thân, con cái, giống loài chúng ta. Khí tượng từng là một chủ đề lãng mạn, rồi ánh phản chiếu của thế giới nội tâm; từ nay, nó là một chủ đề khải huyền, như J.G. Ballard đã thấy rất rõ trong những tiểu thuyết giả tưởng đầu tiên của mình: Le monde englouti (The Drowned World, 1962) và Sécheresse (The Drought/The Burning World, 1965). Người ta không còn tạo những ẩn dụ bằng một mối đe dọa như vậy nữa: người ta sắp đặt định mệnh này như Emmanuel Carrère dùng trận stunami năm 2004, trong D’autres vies que la mienne (Những cuộc đời khác tôi). Sau một hồi làm nhiệm vụ chiếc gương soi chiếu cảm xúc chúng ta, khí tượng giờ là tên tội phạm mà chẳng có cảnh sát nào bắt nổi. 

...........................

Frédéric Beigbeder (sinh năm 1965)

- Mémoire d'un jeune homme dérangé, 1990

- Vacances dans le coma, 1994

- L'Amour dure trois ans, 1997 (Tình yêu dài ba năm - nghe đồn sẽ được làm thành phim và sắp ra sách ở Việt Nam, vẫn là Nhã Nam, dĩ nhiên :)

- 99 Fr, 2000 (đã có sách ở Việt Nam cũng tên là 99Fr, dịch rất lởm. Tiểu thuyết được chuyển thể thành phim và hình như đổi tên thành 14.99 euro cho hợp thời, Beigbeder có đóng 1 vai vớ vẩn)

- Windows on the world, 2003 (về vụ 11/9, mỗi chương khoảng 3 trang sách và tương đương với 1 phút, countdown tới thời điểm máy bay đâm WTC, cũng được chuyển thể thành phim)

- L'égoïste romantique, 2005

- Au secours pardon, 2007

- Truyện ngắn The day all women loved me, 2006 (cũng thành phim nốt)

- 2 tập truyện tranh Rester normal và Rester Normal à Saint-Tropez